“I come from a place far away from Beijing. A small place, with only three million people…”
Wacht even meneer Wang? Classificeert u dat als een kleine stad? Jazeker, onze vriendelijke Chinese gids vertelde dat hij uit een kleine stad met slechts 3 miljoen inwoners kwam. Met dit in gedachte is het 850 duizend inwoners tellende Amsterdam opeens wel een erg kleine stad. Als er één ding is opgevallen tijdens de Stylos Grote Reis naar China afgelopen zomer is dat de schaal en perceptie van steden totaal anders is in Azië. Tijdens onze reis zijn we langs zeven verschillende steden gekomen, aan de hand van Beijing, Shanghai en Shenzhen, zal ik laten zien hoe mijn ervaring ten opzichte van steden compleet is veranderd.
In Beijing bezochten we de School of Architecture van de Tsinghua Universiteit. Op de kaart van Beijing leek dit toch echt vlakbij het Olympisch Park te liggen dat we dezelfde dag zouden bezoeken. Maar volgens de routeplanner was het toch 7 kilometer lopen, niet een afstand die je even te voet aflegt. Vervolgens was de reistijd van de Universiteit terug naar het hostel 1 uur en 7 minuten met de metro. Waar wij normaal in die tijd al van Amsterdam naar Rotterdam zijn, zijn dit reistijden die inwoners van Beijing dagelijks afleggen voor woon-werkverkeer. Dit kan ook haast niet anders, Beijing bedekt pakweg 16.800 km², ongeveer de helft van Nederland.
Er wordt weleens gezegd dat een mens zich snel aanpast, Nederlanders in het bijzonder. Een restaurant op 2,1 kilometer afstand werd opeens ervaren als vlakbij en een uur reizen voor bezienswaardigheden was al snel een normale reistijd.
De - qua inwonertal - grootste gemeente ter wereld, Shanghai (24 miljoen inwoners), is werkelijk gigantisch. Met meer dan 1000 buslijnen, 14 metrolijnen, 364 metrohaltes en 2 vliegvelden is het een komen en gaan van mensen. We bezochten hier het Urban Planning and Exhibition Centre. Aan de hand van een maquette van de gehele stad was goed te zien hoe enorm, maar ook hoe dichtbebouwd de stad is. Ook was er een tentoonstelling over hoe de stad in de loop van de eeuw is gegroeid tot wat het nu is. Waar in 1993 de eerste metrolijn nog werd geopend ligt het record nu op 11,6 miljoen vervoerde passagiers per dag. Mede hieruit blijkt dat Shanghai een enorme groei heeft doorgemaakt aan het einde van de vorige eeuw. De populatie steeg in rap tempo en de infrastructuur en bebouwing hebben zich hier snel op aangepast. Wat betreft efficiëntie is de stad onovertroffen. Dit was goed merkbaar toen we door de stad liepen, veel brede straten vol met auto’s en enorme hoogbouw om iedereen te kunnen huisvesten. Of dit op termijn de ideale leefkwaliteit in een stad bevordert is sterk de vraag. Echter is Shanghai ook inventief in het omzeilen van problemen. Bij drukke punten konden we altijd wel via verhoogde voetgangerspaden het kruispunt oversteken. Zelfs boulevards zijn geheel verhoogd ten opzichte van de weg. Voor ons, als voetgangers, was dit een erg prettige manier om ons door deze megastad te bewegen.
Als laatste wil ik nog even kort Shenzhen toelichten. Weliswaar een veel minder bekende stad dan Beijing en Shanghai, maar toch even het uitleggen waard. De twee dagen in deze stad waren een geval apart, er is namelijk geen sprake van een natuurlijk gegroeide stad. In de jaren ‘70 had deze stad nog maar 30.000 inwoners, vandaag de dag zijn dit er naar schatting ongeveer 14 miljoen. Kun je je voorstellen dat een stad als Noordwijk in 2050 de grootste stad van Nederland is met miljoenen inwoners? Ik niet, maar in China kan het. De invloed van de overheid is hierin enorm: alle grond is van de staat en zij kan hier uitvoeren wat ze wil. Hierdoor is de snelheid van bouwen bizar hoog, zeker als de overheid hiertoe opdraagt. Dat Shenzhen een snel gegroeide stad is, was zichtbaar in de korte periode dat we daar verbleven. Overal is over nagedacht. Vijfbaanswegen in twee richtingen doorkruizen het midden van de stad, gigantische winkelcentra en hypermoderne architectuur bepalen het straatbeeld. Een stad die in 40 jaar uit de grond is gestampt, wat een bizarre ervaring.
Na 3 weken China is de hele perceptie van steden verandert. Door de imposante systemen en enorme afstanden in deze megasteden is niet alleen het beeld van steden verandert, maar ook dat van Nederland in zijn geheel. Afstanden zijn veel meer relatief dan ooit gedacht, Nederland voelt niet langer als een land, maar als één uitgestrekte megastad. Zou je de “stad Nederland” in China plaatsen, dan krijg je een geweldige metropool waar de Randstad het centrum is, de Veluwe het stadspark en steden als Maastricht, Groningen en Zwolle de voorsteden. Laten we blij zijn dat we geen volgepakte steden van 10 miljoen inwoners hebben die in 40 jaar uit de grond gestampt zijn, maar alles geleidelijk ontstaan en relatief verspreid is. Maar laten we tegelijkertijd ook leren van China, hun efficiënte manier van openbaar vervoer, inventieve oplossingen voor kruispunten en wie weet, één groot metronetwerk dat heel Nederland met elkaar verbindt. Waarom niet
