Tot aan het detail | Stylos Column

Dit jaar zullen alle huidige bestuursleden van Stylos hun opvattingen over actualiteiten in de bouwkundige wereld uiten in de Stylos Column. De serie hoopt lezers te activeren en aan het denken te zetten, vanuit een rol tussen de bouwkundige en bestuurskundige werelden in. Om af te trappen deze week de voorzitter: Lenneke Slangen.

Stylos Column | Tot aan het detail 

Op een faculteit waar conceptdenken centraal staat, duurzaamheid als noodzaak wordt gezien, en techniek als vanzelfsprekend. Een faculteit waar men allen hetzelfde, niet-functionerende ‘energieneutrale’ gebouw leert te ontwerpen. Een gebouw dat nooit gebouwd zal kunnen worden, omdat men op Bouwkunde niet leert hoe iets daadwerkelijk gebouwd zou moeten worden. De huidige bouwkundestudent wordt in een hoek geduwd waarin wordt geacht het perfecte MVRDV-waardige concept neer te zetten, wat nog slechter gedetailleerd is dan de standaard details uit het SBR-boek, waarbij er onderling alleen een strijd is om de perfecte presentatie en de minste uren slaap. Waar is de student die kritisch durft te kijken naar veranderingen in de wereld van architectuur, maatschappij, en onderwijs?

Het is nu alweer een paar jaar geleden dat ik net als velen van jullie begon aan de studie Bouwkunde aan de TU Delft. Een echte leek op het gebied van architectuur, onwetend wat deze nieuwe wereld voor mij inhield. Waar enerzijds thema’s als duurzaamheid je om de oren vliegen, anderzijds bureau’s als MVRDV, OMA en Zaha Hadid als grote namen worden gezien. Namen die bekend staan om hun visie en concepten, maar nauwelijks tot niets doen met de duurzaamheid van gebouwen of de uitwerking ervan.

Hoewel de typische bouwkundestudent niet wil toegeven dat wij daadwerkelijk geen vinger uitsteken naar techniek, blijkt dit in de bouwpraktijk meer waar dan ooit. Een voorbeeld hiervan, het Guangzhou Opera House van Zaha Hadid. Een gewaardeerd gebouw op het gebied van architectuur, wat in werkelijkheid vol zit met technische fouten, schimmel en wat aan alle kanten uit elkaar neigt te vallen. Logisch ook, als je weet dat alle grote namen alleen een concept maken om vervolgens de uitwerking hiervan uit te besteden aan derde partijen. 

Waar is de architect die streeft naar perfectie tot aan het detail? Onvindbaar op een faculteit waar techniek niet aan de orde komt. Natuurlijk is het goed dat een student en/of architect allereerst moet worden losgelaten in een creatieve omgeving om een goed concept te ontwikkelen. Maar hoe komt dit nou werkelijk later terecht? Om ons heen worden steeds weer gebouwen neergezet die niet functioneren, of dit nu om architectonische, draagconstructieve of klimatologische redenen is. Als architect moeten we onvoorwaardelijke perfectie nastreven in onze gebouwen, om de levensduur hoog te houden. Alleen op deze manier kunnen wij een duurzame toekomst tegemoet.

Echter, hoe moeten wij dit conceptueel sterke gebouw dat wij leren te ontwerpen, omzetten tot een technisch correct en duurzaam ontwerp? Waarom wordt er van ons verwacht deze duurzame gebouwen op te leveren, als wij daadwerkelijk het minste verstand hebben van hoe een gebouw in elkaar zou moeten zitten om überhaupt lang mee te kunnen gaan?

Nu snap ik uiteraard dat het lastig is voor de architect om een duurzaam gebouw te ontwerpen en hierover de student te informeren, als de overheid slechts een lege regelgeving aanreikt over de nieuwe BENG eis. Maar kunnen we in de tussentijd alsjeblieft stoppen met het maken steeds weer dezelfde slecht gedetailleerde conceptueel zwakke gebouwtjes vol met alle clichés van duurzaamheid? Kunnen we ons voor de verandering focussen op de manier waarop wij ons conceptueel sterke ontwerp tot op de schroef perfect detailleren, zodat deze in ieder geval lang mee kunnen gaan. Wanneer was de laatste keer dat er actief werd gesproken over de architectonische waarde tot aan het detail?

Het is tijd dat wij eens wakker worden geschud uit deze kansloze routine van hersenloos strevers gedrag. We zijn alleen maar bezig dit perfecte concept om te zetten in de presentatie door middel van de mooiste kindercollages, waarbij burnouts vaker voor lijken te komen dan een griepje. Wanneer gaan we ons inzetten voor de dingen die er echt toedoen? 

We zouden ons moeten inzetten om enerzijds meer techniek te eisen van de faculteit, en anderzijds zelf op zoek te gaan naar het perfecte detail en maximale duurzaamheid van de gebouwde omgeving. Laten we ons blijven ontwikkelen door stage te lopen, of ons in ieder geval niet druk te maken om de BEP-regelgeving. Hetgeen wat tegenwoordig het enige is wat ons ervan weerhoudt allen gebouwen te bouwen die gewijd uit elkaar zullen vallen. Hopelijk werken wij dan op deze manier naar vastgoed dat conceptueel sterk is, technisch goed in elkaar steekt, duurzaam is, en een lange toekomst heeft.

Laat dit een begin zijn om het debat te starten over de manier waarop het onderwijs in elkaar zou moeten steken, en waar de focus zou moeten liggen om die grenzeloze perfectie op te zoeken in het vastgoed dat wij realiseren. En laten wij dit tenslotte alsjeblieft doen op een manier waarop wij elkaar niet doelloos proberen te overtreffen met loze woorden en vermaakte plaatjes.